door Carme Forcadell
Barcelona – Kan men discussiëren over de belangen van burgers in een democratisch parlement? Dit is wat op het spel staat in Catalonië, waar parlementaire afgevaardigden het recht vragen om hun vrijheid van spreken uit te oefenen terwijl de Spaanse regering zegt dat ze moeten aanvaarden gecensureerd te worden.
Verleden juli debatteerde het Catalaanse parlement over een rapport over het stappenplan voor Catalaanse onafhankelijkheid en stemde erover. Nadien diende de openbare aanklager een klacht in die mij beschuldigde van minachting voor de rechtbank en plichtsverzuim. Mijn misdaad was eenvoudigweg het vervullen van mijn plicht als voorzitster van het parlement door een debat toe te laten dat gevraagd werd door de meerderheid van de kamer.
Dit is maar één voorbeeld van de strategie van de Spaanse regering om gerechtelijke maatregelen te gebruiken om tussen te komen in de binnenlandse aangelegenheden van Catalonië. En omdat deze regering niet in staat is politieke uitdagingen op een politieke manier aan te pakken, gebruikt ze een gepolitiseerd gerechtelijk apparaat om afwijkende meningen en democratisch debat het zwijgen op te leggen.
Wat in Catalonië plaatsvindt is een gerechtelijke aanval van Spanje op de Catalaanse democratie en vrijheid van meningsuiting, een aanval die een schending is van het principe van de scheiding van machten die de basis is van de rechtsorde in dit land.
Deze schending werd reeds in 2010 aangeklaagd in een manifest dat ondertekend werd door 1400 rechters die waarschuwden voor een overdreven politisering en een verlies van onafhankelijkheid in het Spaanse gerechtelijke apparaat. In 2014 waarschuwden drie Spaanse verenigingen van juristen de Speciale Rapporteur van de Verenigde Naties dat verschillende initiatieven van de Spaanse regering “het principe van de scheiding der machten aan het eroderen” waren.
Catalaanse verkozenen die voor onafhankelijkheid zijn, zijn nu het doelwit. Meer dan 400 gemeenteraadsleden en burgemeesters zijn beschuldigd van misdaden vanwege hun rechtmatige opkomen voor onafhankelijkheid. De vorige voorzitter en andere leden van de Catalaanse regering staan terecht louter en alleen voor het organiseren van een publieke consultatie in 2014 over onafhankelijkheid waaraan meer dan 2,3 miljoen Catalanen deelnamen. Hun misdaad was het opzetten van stembureaus zodanig dat burgers hun opinies konden uitdrukken.
Bewust van de negatieve publiciteit die haar maatregelen in het buitenland hebben ontvangen, heeft de Spaanse regering geprobeerd om haar imago te verbeteren door een “operatie Dialoog” uit te rollen.
Dit cosmetische initiatief, ontdaan van enige inhoud, wordt gediscrediteerd met iedere nieuwe beschuldiging of arrestatie. Spanjes wending naar juridisch autoritarisme gaat ongehinderd door.
Toen de onafhankelijkheidsgezinde Scottish National Party de parlementsverkiezingen van 2011 won en een regering vormde in Schotland, begreep de toenmalige Britse Eerste Minister David Cameron de omvang van de uitdaging en loste ze op politieke wijze op. Hij kwam met de regering van Schotland overeen dat er een referendum over onafhankelijkheid zou gehouden worden. De onafhankelijkheidsbeweging verloor dit referendum in 2014 met 45% tegen 55%, maar de democratie was de winnaar.
Net als het Schotse nationalisme is de Catalaanse politiek en samenleving uitdrukkelijk pro-Europees en zeer verschillend van de eurosceptische bewegingen die voor de Brexit geijverd hebben en van de extreemrechtse populisten die in toenemende mate hun stempel drukken op de Europese Unie.
De Britse benadering van Schotlands onafhankelijkheid staat in scherpe tegenstelling met die van de Spaanse regering ten aanzien van Catalonië. Ondanks het feit dat de onafhankelijkheidsbeweging 48% van de stemmen en een absolute meerderheid in het parlement won tijdens de Catalaanse verkiezingen van 2015, heeft de Spaanse regering onderhandelingen geweigerd.
Ze heeft alles gezet op repressie. De restrictieve interpretatie van de grondwet door de Spaanse regering heeft de grondwet, die een waarborg voor de rechten en de vrijheden van de burgers zou moeten zijn, omgevormd tot een schild tegen dialoog.
Het Catalaanse parlement is een pluralistische vergadering die de diversiteit van de Catalaanse samenleving weerspiegelt en de uitdrukking van alle stemmen en meningen toelaat. Daar kunnen zij die voor onafhankelijkheid zijn en zij die er tegen zijn –allebei legitieme meningen- vrij debatteren en stemmen. Daarom zal Catalonië een rode streep trekken ter verdediging van zijn parlementaire vrijheid.
De oplossing voor de situatie is niet het debat onderdrukken maar democratische, vrije en geïnformeerde burger toelaten gehoord te worden. Een recente peiling toont aan dat meer dan 80% van de Catalanen over hun toekomst wil kunnen beslissen via een referendum. Daarom is dit een meerderheidsvraag die de Catalaanse instellingen in september ten uitvoer zullen brengen, zelfs als de Spaanse regering alle inspanningen van Catalonië om tot een overeenkomst over een stemming te komen, blokkeert en verhindert.
In december argumenteerde ik voor een onderzoeksrechter dat geen enkele rechtbank het recht heeft om het spreken over onafhankelijkheid in het parlement van Catalonië te voorkomen net zomin als ze een discussie over om het even welk ander onderwerp van belang voor de burgers kan onderdrukken.
We gaan onze deur niet openen voor censuur. We staan klaar om het recht op vrijheid van meningsuiting voor alle afgevaardigden te behouden, los van wat ze denken en hoe e stemmen.
Dit is de grondslag van de democratie en de vrijheid waarvoor alle democratische samenlevingen een hoge prijs betaald hebben. “Wanneer ze begint wortel te schieten is vrijheid een snelgroeiende plant” schreef George Washington. Zeer correct maar het gevecht voor de burgerlijke rechten en vrijheden moet volgehouden en zonder aarzelen gevoerd worden, want de geschiedenis toont aan hoe gemakkelijk we ze kunnen verliezen.
Carme Forcadell is voorzitster van het Parlement Van Catalonië. (eigen vertaling)
