Na een eerste samenkomst in september vorig jaar organiseerde de Schotse onafhankelijkheidsbeweging op 14 januari een nieuwe Scottish Independence Convention in Glasgow, waaraan een aantal onder ons als waarnemer deelnamen. Met deze tweede conventie ziet het ernaar uit dat de campagne voor het Yes2-referendum min of meer van start gegaan is. Naar verluidt waren er meer dan duizend ingeschrevenen (die elk bereid waren om 10£ inkom te betalen) en volgens pro-Schotse media waren er meer dan 800 aanwezigen in de zaal.
De conferentie met als thema Build (Bouw) werd opgedeeld in drie onderdelen: Policy (Beleid), Strategy (Strategie) en Movement (Beweging), elk met hun eigen sprekers van verschillende Schotse politieke partijen, verenigingen en bewegingen die zich in het onderwerp verdiepten. Elk onderdeel werd afgesloten door een interactieve discussie met de zaal. Een mooi voorbeeld van hoe burgerparticipatie vorm kan krijgen en mee vorm kan helpen geven aan de groei van een brede onafhankelijkheidsbeweging die de bedoeling heeft zoveel mogelijk Schotten achter zich te krijgen.
Positief was eerst en vooral de sfeer in de zaal, die opperbest, optimistisch en pluralistisch was. Ondanks het feit dat de onafhankelijkheidsdebat er jaren geleden grotendeels dankzij de centrum(-linkse) Scottish National Party (SNP) is gekomen en dat zij het vorige referendum voor een groot deel controleerden en domineerden, was dit alles behalve een SNP-conferentie. Een zo breed mogelijke waaier aan verenigingen was aanwezig met een stand (de internationale ICEC-coalitie, met maatschappelijke zetel in het Brusselse Vlaams Huis, Bikers for Independence, het radicaal linkse Radical Independence Campaign, de progressieve denktank Common Weal, Scottish Greens, de radicaal linkse coalitie RISE, SNP, Scottish Socialist Party, The National (het enige dagblad dat opkomt voor Schotse onafhankelijkheid), Scottish Independence (officieel een autonome publicatie, officieus een SNP-promotieblad) en Pensioners for Independence), en verschillende bewegingen en partijen hebben spreektijd gekregen om hun standpunt te promoten (Scottish Greens, SNP, RIC, Common Weal, Yes Scotland, Women for Independence, en de oprichter van The National).
Een van de sterkste sprekers was ongetwijfeld de vertegenwoordigster van de Schotse groenen, die het zeer radicaal over onafhankelijkheid had, het bannen van kernwapens, sociale standpunten in de verf zette en zelfs het zelfbeschikkingsrecht van de Cornish. Net als de oprichter en hoofdredacteur van The National, die dieper inging op het belang van (progressieve) media om een onafhankelijkheidsbeweging te ondersteunen en de reden waarom hij in november 2014 de stap zette om het blad op te richten. De jonge vakbondsmilitante Cat Boyd sprong in voor RIC-vertegenwoordiger Jonathon Shafi en had het over het belang van de steun van de armste lagen van de arbeidersklasse die genegeerd worden door de grote politieke partijen om tot een nieuwe staat te komen. Als de onafhankelijkheidsbeweging de klassenstrijd ontkent en geen rekening houdt met de wensen en vragen van alle bevolkingsgroepen die de Schotse samenleving mee vorm geven en die ondervertegenwoordigd zijn op onafhankelijkheidsmeetings, is de strijd op voorhand verloren. In veel landen van het Westen heeft (extreem-)rechts op dit ogenblik het monopolie op de proteststem, een monopolie dat opnieuw naar links moet gaan. Een stelling waar wij het alleen maar mee eens kunnen zijn.
Er werd ook meer dan een uur aan de denktank Common Weal gewijd, die onder de druk van tijdsgebrek verschillende vragen ter stemming voorlegde aan het publiek en duidelijk aan populariteit aan het inwinnen is. De SNP verviel al gauw in anti-Brexit-taal, en het feit dat de Schotten voor Europa hebben gekozen, met het welgekende argument dat dit een van de hoofdredenen is om Yes te stemmen. Opmerkelijk was het SNP-argument dat de Schotten allemaal enorm pro-Europees zijn, maar dat zij op Kevin McAlpines (Common Weal) vraag welke munt zij in een nieuw Schotland zouden willen, toch een duidelijk andere keuze maakten: Sterling - 0%, euro - enkelen, hoop en al 5%, een eigen Schotse munt: 95%. Toch verwees SNP MP in Westminster Tommy Sheppard in zijn interventie naar de fouten die in de vorige campagne gemaakt zijn, onder meer met betrekking tot het Witboek en de muntkwestie. Dit geeft aan dat de SNP (of delen er van) zich bewust is van gemaakte fouten en hieruit lessen wil trekken.
Het ziet er dus naar uit dat de Yes2-campagne gelanceerd is, een campagne die sommige verenigingen en partijen voor een aanzienlijk stuk opgebouwd zou kunnen worden rond het thema van de Brexit. In het publiek waren eveneens deelnemers aanwezig die voor een Brexit gestemd hebben, en dit thema als een 'minste kwaad' beschouwen en desnoods mee campagne willen voeren vóór een EU-campagne, indien het merendeel van de Schotten dit wensen. In het belang van een zo breed mogelijke burgermobilisatie kan het evenwel positief genoemd worden dat de SNP geen monopolie meer heeft over dit debat en dat dit onderwerp nu aan de brede Schotse samenleving toebehoort, die zijn eigen weg kan vormen.
