Jef Van Extergem (Dendermonde, 18 februari 1898 – Ellrich, maart 1945), antimilitarist, activist, socialist, Vlaams-nationalist en communist, wou tot een synthese komen tussen de Vlaamse Beweging en de arbeidersbeweging. Tijdens de Eerste Wereld-oorlog gaf hij mee vorm aan het socialistisch activisme. Een Belgische staat waarin Vlamingen zelfs geen recht hadden op een universiteit in eigen taal en waar de arbeiders verknecht werden door de Franstalige bourgeoisie kon voor hem geen soelaas bieden.
Als overtuigd antimilitarist weigerde hij de wapens op te nemen tegen Duitse arbeiders. De Belgische staat nam zijn activisme niet in dank af en veroordeelde hem in 1920 tot twintig jaar gevangenisstraf. Op voorwaarde zich niet meer met politieke activiteiten bezig te houden, werd hij het jaar nadien vrijgelaten. Kort daarna verschenen er al teksten en pamfletten ondertekend door een zekere 'Van Extremegem'. Neen, Jef schaamde zich niet voor zijn politieke overtuiging. Van 1925 tot 1928 belandde Van Extergem opnieuw achter de tralies.
Na zijn vrijlating werd hij lid van de Belgische Kommunistische Partij, binnen dewelke hij in 1937 de Vlaamsche Kommunistische Partij oprichtte, waarvan hij secretaris werd en die ijverde voor een Vlaamse republiek, een 'Sovjet-Vlaanderen' naast een 'Sovjet-Wallonië'.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog wijst Van Extergem elke vorm van collaboratie af, duikt hij onder en publiceert sluikkranten en pamfletten. Hij wordt hoofdredacteur van de clandestiene 'De Rode Vaan'. In april 1943 werd hij samen met de rest van de top van de VKP aangehouden en naar het Fort van Breendonk gevoerd, waar hij gemarteld werd door de Gestapo. Uiteindelijk zal hij in het Duitse Ellrich belanden, waar hij van honger en ontbering zal sterven.
“Vlaanderen kan nog enkel gered worden door de Vlaams-revolutionaire daad. De Vlamingen moeten los van de banden welke hen binden, en dienen zelfstandig te staan in hun handelingen.”
“Wij voorzagen dat, indien dit het geval mocht zijn, de proletariërs eindelijk genoeg zouden krijgen van het zich onderling vermoorden, en dat het uitbreken van de wereldrevolutie dan onvermijdelijk was. Als natuurlijk gevolg daarvan was de Wereld-Sovjet uitgeroepen. Nu stelden wij, Socialistische Jonge Wachters, ons de vraag: Hoe moeten Wallonië en Vlaanderen zich aansluiten bij die Wereld-Sovjet? – Als een unitoristisch-centraliserend België, ofwel elk afzonderlijk als een Sovjet-Vlaanderen en een Sovjet-Wallonië? Wij achten de laatste oplossing de beste en daarom namen wij een motie aan, ten voordele der 'Republiek Vlaanderen'.”
“A bas le patriotardisme!
Vive l’Internationalisme!
A bas la guerre si cruelle et si barbare! Vive la Paix universelle!
Vive la République mondiale!
Leve het Internationaal Socialisme! Leve Vlaanderen!”
– Jef Van Extergem
