12 november: betuig in Brussel je steun aan een soevereine en radicaal democratische Catalaanse republiek!
Een spook waart door Europa, we kunnen beginnen met dit bekende gezegde dat wel past in dit Jubileumjaar. Dat spook lijkt echter momenteel niet slechts rood gekleurd te zijn, dan wel getooid met gele en rode strepen.
Al enige tijd beroert de Catalaanse kwestie de gemoederen, nu ook in de "binnenlandse" politiek, aangezien Catalaans president Carles Puigdemont naar Brussel kwam. Europa probeerde de Catalaanse zaak eerst te negeren, maar sinds het referendum van 1 oktober en de daaropvolgende (zij het aarzelende) onafhankelijkheidsverklaring deed een schokgolf door politiek Europa gaan. De media vergaloppeert zich om het spook van het Catalaanse separatisme (is het nationalisme?) te vatten, enkele jaren nadat de Schotse voorganger enigszins kon getemd worden. Alle aandacht gaat daarbij naar de leidinggevende figuren uit de Catalaanse regering, met president Carles Puigdemont op kop, alsof zij de oorzaak van de "crisis" zijn, en dus ook de oplossing, al dan niet door hen specifiek te vervolgen.
Uiteraard speelde de Catalaanse regering een belangrijke rol in de concrete vormgeving van "het onafhankelijkheidsproces", en president Puigdemont is daarbij verder durven (of moeten?) gaan dan eender welk staatshoofd of welke partij van liberale snit in Europa gedurfd zou hebben, en daar mogen we de N-VA ondertussen ook bij rekenen. Maar het verhaal dat in de media wordt opgehangen is slechts zeer eenzijdig gefocust op deze politieke leiders. Dat verhaal negeert de brede bewegingen achter die leiders, in vele opzichten kunnen we zelfs zeggen vòòr die leiders. Dit verhaal negeert de economische, sociale, culturele en politieke drijfveren van deze bewegingen, die véél verder gaan en véél dieper zitten dan louter het klassieke, simplistische verhaal van "de transfers". In Catalonië bestaat nog steeds een sterke traditie van zelforganisatie, van basisdemocratie binnen sociale en revolutionaire bewegingen. Het Catalaanse onafhankelijkheidsstreven is sterk gevoed door een groeiende afkeer van het asociale, neoliberale afbraakbeleid dat vanuit Madrid (én vanuit de Catalaanse burgerij) wordt opgedrongen.
Bij het referendum zagen we zelforganisatie van de sociale bewegingen in de praktijk. Verdedigingscomités vormden zich spontaan, in alle steden en gemeenten, om de met geweld bedreigde stembusgang te beschermen. Van boeren tot brandweer en van studenten tot havenarbeiders. Men kwam massaal de straat op, vele malen, maar men organiseerde ook bezettingen, stakingen, militante netwerken en talloze campagnes. Het referendum werd dan wel illegaal genoemd en bedreigd met staatsgeweld, dat weerhield miljoenen mensen er niet van deel te nemen.
Na het referendum sloeg de repressie toe, waarbij eerst de leiders van de grote burgerbewegingen werden opgesloten en daarna zelfs de hele regering vervolgd. De Spaanse regering hoopte daarmee de beweging te liquideren en politiek Europa hoopte stilletjes mee, maar de these dat het Catalaans separatisme een "hype" was, het werk van een paar populistische politici, bleek niet houdbaar toen de beweging en het protest bleven aanhouden. Bij mondjesmaat moeten politici in Europa nu toegeven dat er misschien toch wat meer aan de hand is, dat er misschien toch eens "in dialoog" gegaan moet worden. Bij mondjesmaat slechts, want de Europese elite beseft zeer goed dat het spook van de Catalaanse revolte een zeer gevaarlijk spook is. Dat in Europa een nieuwe staat kan ontstaan als gevolg van een democratische revolte, is een precedent dat niet mag toegelaten worden, amper een paar jaar nadat het Griekse verzet moeizaam werd gebroken.
Als linkse beweging steunen we de liberale PdeCat van president Puigdemont uiteraard niet wat betreft de invulling die zij geeft aan een nieuwe Catalaanse republiek Maar ook geloven we niet dat een echte onafhankelijkheidsstrijd kan slagen zolang hij zich probeert in te kapselen in de bestaande politiek-economische structuren (EU,...) zoals de liberale PDeCAT van Puigdemont en in zekere zin ook de linksrepublikeinse ERC nastreeft. We zijn ook bijzonder kritisch voor de manier waarop de media de hele zaak heeft weten framen tot een N-VA-kwestie, alsof de Catalaanse en de Vlaamse politiek perfect onderling inwisselbaar zijn. Wie Catalonië steunt is van N-VA en wie tegen N-VA is moet dus ook tegen de Catalaanse beweging zijn, zo is de teneur.
Die visie verwerpen wij, wij zien in de brede burgerbeweging in Catalonië veel elementen die wijzen op een sociale en politieke beweging die werkelijk kan breken met de gevestigde neoliberale orde van PP én PdeCat. Alleen al op vlak van partijpolitiek is er een sterke linkse, zelfs radicaal linkse aanwezigheid, bestaande uit CUP in het radicaal independentistische kamp en "En Comú" in het republikeinse gematigde kamp. In Catalonië staan de linkse en sociale bewegingen en partijen vandaag heel sterk, en met de vorming van een nieuwe republiek kunnen zij heel hard wegen op de vormgeving van de nieuwe constitutionele orde van deze staat. In Catalonië is een politiek project dat breekt met de neoliberale Europese dictaten vandaag mogelijk, meer dan elders in de Europese Unie. Wij zien dit op zich al als voldoende reden om deze potentieel revolutionaire republiek te steunen.
Een Catalaanse republiek van onderuit gebouwd, steunend op een brede basis, is vandaag de beste garantie op een politieke breuk met de neoliberale EU, zowel voor Catalonië zelf als voor de rest van de Spaanse staat waar linkse bewegingen inspiratie zullen vinden om het voorbeeld te volgen. En bij uitbreiding, voor heel Europa.
Daarom roepen wij alle linkse krachten in Vlaanderen en de Belgische staat op om mee een solidair front te vormen voor de Catalaanse republiek. We roepen iedereen dan ook op om zondag 12 november alvast aanwezig te zijn voor de actie van de Catalaanse ANC in het Jubelpark in Brussel.
