Het "hippe" nieuwe massatoerisme van de 21ste eeuw rukt op in alle steden, ook de Vlaamse, en brengt de lokale bevolking steeds meer in problemen. De wildgroei van allerlei "platformen" zoals Airbnb mag niet ten koste gaan van de stadsbewoners en de huisgezinnen. De Vlaamse regering moet hierin ten volle de verantwoordelijkheid opnemen en een doordacht beleid uitstippelen, waarbij duurzaam en sociaal verantwoord toerisme hand in hand kan gaan met een duurzaam en sociaal verantwoord huisvestingsbeleid.
Recent onderzoek van de Universiteit Antwerpen toonde dat platformen zoals Airbnb snel groeien in het aantal aangeboden slaapplekken in het centrum van Antwerpen, een trend die zichtbaar is in heel veel Europese steden. Deze grote groei gaat echter ten koste van de "gewone" huurmarkt, want het totale aanbod aan huurbare huizen en appartementen stijgt geenszins even snel. Huurprijzen schieten daardoor omhoog, en dat is een streep door de rekening van de mensen en gezinnen die die woonsten huren, vooral degenen met lagere inkomens. Dit nieuwe fenomeen komt bij de gentrificatie waar we het in de vorige nieuwsbrief reeds over hadden.
In de grote Europese steden in heel "toeristische" landen en regio's is dit fenomeen al meerdere jaren aanleiding voor sociale conflicten. Denken we maar aan steden als Valencia en Barcelona in de Catalaanse landen, waar een acuut woonprobleem tot sociale protestbewegingen leidde, machtswissels veroorzaakte en een heel militant verzet tegen het massatoerisme op gang kwam dat internationale bekendheid verwierf. Ook in Brussel dringt zich zo'n woningcrisis op, nog eens extra bekrachtigd door de grote aanwezigheid van kapitaalkrachtige Europese "expats" die de prijzen van de lokale huurmarkt omhoog drijven. De andere steden in Vlaanderen hielden tot nu toe nog relatief stand tegen het oprukkende "digitale" massatoerisme, maar daar begint nu dus verandering in de komen.
De omvorming van onze stadscentra tot pretparken voor goed betalende toeristen (in Amsterdam, Barcelona en Venetië kunnen ze ervan meespreken) staat bij ons (behalve in Brugge) nog relatief in z'n kinderschoenen, maar gaat met rasse schreden vooruit (zie ook de heraanleg van Brussel-centrum). Het is dan ook een van de sociale thema's van de toekomst.
De studie van de UA geeft als oplossing voor het probleem quota voor het maximum aantal toegestane "Airbnb"-type toeristische verblijfplaatsen. Dat kan zeker onderdeel van een oplossing zijn maar is niet voldoende, want het pakt uiteindelijk ook maar een symptoom aan. Fenomenen als Airbnb zijn immers onvermijdelijk in een klimaat waar dat massatoerisme volop wordt gestimuleerd ten koste van lokale bevolking en economie. Eén "Amsterdam" in Europa is al meer dan genoeg. Er moet dringend werk gemaakt worden van een beleid gericht op duurzaam toerisme, dat de noden van de lokale bevolking niet uit het oog verliest, alsook een woonbeleid dat veel meer investeert in betaalbaar wonen. Met de huidige regering is de kans daarop redelijk klein. Een sociale verzetsbeweging zoals we die in Barcelona zien opkomen zal deze kwestie dus op de politieke agenda moeten zetten.
