Al een twintigtal jaar maakt de „nieuwe“ woonvorm 'antikraak' een opmars. Het idee is eenvoudig en lijkt op het eerste gezicht sympathiek: de eigenaar van een leegstaand gebouw verhuurt zijn eigendom aan een zeer lage prijs (de gebruikskosten); zo is hij verlost van leegstandbelastingen en andere nadelen van leegstand (verloedering, vandalisme, daling van de marktwaarde, enz.) en heeft er iemand onderdak gevonden tegen een schappelijke prijs. Wie kan daar in een context van stijgende huurprijzen tegen zijn?

Vandaag, 26 juli, is het 437 jaar geleden dat het Plakkaat van Verlatinghe werd ondertekend door vertegenwoordigers van de „provincies“ Vlaanderen, Brabant, Mechelen, Gelre, Holland, Zeeland, Friesland en Utrecht. Romantiek is niet op haar plaats: de ondertekenaars zelf waren naar onze maatstaven helemaal niet democratisch verkozen. Maar toch is het een van de sleuteldocumenten uit onze geschiedenis: met de afzetting van Filips II werd krachtig onderstreept dat macht van onder naar boven gaat, en niet omgekeerd – een boodschap die niet alleen toen revolutionair was, maar dat ook vandaag is. Ook nu moeten we tegenover de macht van de markten en „top down“-instellingen het basisdemocratische beslissingsrecht van onderuit plaatsen.

Tijd voor een nieuw Plakkaat van Verlatinghe!

 
Het "hippe" nieuwe massatoerisme van de 21ste eeuw rukt op in alle steden, ook de Vlaamse, en brengt de lokale bevolking steeds meer in problemen. De wildgroei van allerlei "platformen" zoals Airbnb mag niet ten koste gaan van de stadsbewoners en de huisgezinnen. De Vlaamse regering moet hierin ten volle de verantwoordelijkheid opnemen en een doordacht beleid uitstippelen, waarbij duurzaam en sociaal verantwoord toerisme hand in hand kan gaan met een duurzaam en sociaal verantwoord huisvestingsbeleid.

Hoewel het merendeel van de Vlamingen en Walen misschien niet eens weet waarom de Belgische staat 21 juli viert, zijn er aan deze dag een aantal tradities verbonden: een protserige parade van de lokale onderaannemer van de NAVO, een duffe toespraak van het erfelijke staatshoofd waar de gevestigde media nadien plichtsgetrouw allerhande diepzinnigheden in zullen zoeken, maar ook de benoeming van een nieuw stel edellieden.

Ongetwijfeld is de eerste normale reactie wat lacherigheid om een dergelijke archaïsche instelling en de zielige ijdelheid van diegenen die aanvaarden in dit toneelstukje mee te spelen. Maar toch is het een klein beetje meer dan een onschuldig, wat meelijwekkend tijdverdrijf: het is ook een middel waarmee de Belgische monarchie niet alleen vrienden uit de bekende salons een dienstje wenst te geven maar ook de academische en culturele elite aan zichzelf en aan de staat waar zij haar bestaansrecht aan dankt tracht te binden. Overigens leert een blik op de adellijke gunsten van de afgelopen jaren inzicht over met welk gedeelte van de bevolking de Belgische monarchie het meest verweven is en welk het het belangrijkste vindt om aan zich te binden: hoewel de occasionele zanger of wielrenner die tot baron wordt benoemd altijd met de meeste persaandacht gaat lopen, is toch vooral de wereld van het industriële en financiële grootkapitaal vaste klant (Pieter Timmermans in 2018, Michèle Sioen, Jean-Michel Froidart, Jean-Jacsques Decloedt, Etienne Davignon, Albert Frère, Jacques van Rijckevorsel in 2017, Eddy Bruyninckx, Jacsues Delen en Pierre Rion in 2016,…). Deze aanwezigheid is nog opvallender indien je enkel naar de erfelijke titels kijkt. De adeldom zelf is trouwens altijd erfelijk, in goede patriarchale traditie natuurlijk enkel in de mannelijke lijn.